Funkcjonowanie gospodarki, niskoemisyjnej, która nie wpływa negatywnie na środowisko, brzmi jak utopia. Choć w rzeczywistości faktycznie jest to zadanie ciężkie do realizacji, to właśnie na tym polega idea gospodarki o obiegu zamkniętym. Na czym polega GOZ? Jaki wpływ ma obieg zamknięty odpadów na katastrofę klimatyczną? Jaka jest rola opakowań w gospodarce obiegu zamkniętego?
Skutki zanieczyszczenia środowiska — dlaczego GOZ jest tak istotna?
Wraz z rozpowszechnieniem tworzyw sztucznych rozpoczął się ogromny problem odpadów. Z roku na rok coraz więcej śmieci zanieczyszcza naszą planetę, co powoduje opłakane skutki. Plastikowe odpady trafiają do gruntu, a także mórz i oceanów. Niestety, zjawisko to nie ma jedynie charakteru estetycznego — odpady rozpadają się na mniejsze cząsteczki mikroplastiku, który następnie jest spożywany przez organizmy morskie, przedostaje się do żywności, wód gruntowych, a także powietrza. W efekcie zarówno ludzie, jak i zwierzęta każdego dnia spożywają i oddychają mikroplastikiem, co może mieć katastrofalny wpływ na nasze zdrowie.
Choć problem zanieczyszczenia środowiska zauważyliśmy stanowczo za późno, każde działania mające na celu poprawę tej sytuacji jest na wagę złota. W innym wypadku przyszłe pokolenia będą musiały zmagać się z prawdziwą katastrofą środowiskową i klimatyczną.
Właśnie dlatego Unia Europejska tak bardzo zaangażowała się w temat gospodarki obiegu zamkniętego — jedynie wprowadzenie przepisów regulujących postępowanie z odpadami oraz wymuszających ekologiczne rozwiązania na przedsiębiorstwach, w tym zrównoważoną gospodarkę opakowaniami, jest w stanie spowolnić rozwijający się kryzys środowiskowy.
Gospodarka o obiegu zamkniętym — czym jest?
Gospodarka obiegu zamkniętego, w skrócie GOZ, to regeneracyjny system gospodarczy, którego zadaniem jest minimalizacja zużycia surowców i ilości odpadów, przy jednoczesnym zmniejszeniu emisji i utraty energii w wyniku tworzenia zamkniętego obiegu surowców. W GOZ odpady z jednego procesu wykorzystywane są jako surowiec dla innych. W ten sposób maksymalnie zmniejsza się ilość odpadów produkcyjnych, co pozytywnie wpływa na środowisko.
Często pojęcie gospodarki cyrkularnej mylone jest z recyklingiem. Tymczasem GOZ ma za zadanie za wszelką cenę uniknąć potrzeby recyklingu, tj. przetwarzania odpadów w materiał zdatny do ponownego wykorzystania w produkcji. W gospodarce okrężnej kluczowym celem jest redukcja powstających odpadów i wielokrotne wykorzystywanie surowców bez potrzeby ich przetworzenia, dzięki czemu eliminuje się zużycie energii przy procesie recyklingu.
Regulacje dla branży opakowalniczej
W związku z widmem katastrofy klimatycznej Komisja Europejska podjęła działania, mające na celu ograniczenie ilości odpadów. Jednym z kluczowych aspektów, którym postanowiono się przyjrzeć, były odpady opakowaniowe i recykling opakowań. W projekcie opublikowanym 30 listopada 2022 roku dot. Opakowań i Odpadów Opakowaniowych (Packaging and Packaging Waste Regulation – PPWR) nałożono pewne regulacje dotyczące zarówno producentów, jak i każdego uczestnika łańcucha wartości.
Założenia tego projektu są osadzone w idei GOZ. Regulacje zakładają, że od 1 stycznia 2030 każde opakowanie powinno być zaprojektowane w sposób nadający się do recyklingu, a od 1 stycznia 2035 poddane recyklingowi na skalę. Opakowania o możliwości recyklingu na jednostkę masy poniżej 70 procent będą uznane za nienadające się do recyklingu zgodnie z projektem.
Podjęto również temat opakowań kompostowalnych oraz minimalizacji opakowań zbiorczych i jednostkowych — ich waga i objętość powinna być ograniczona do minimum niezbędnego do zapewnienia funkcjonalności, z ograniczeniem pustych przestrzeni. Ponadto opakowania transportowe powinny nadawać się do ponownego użycia, co ma za zadanie ograniczyć ilość produkowanych odpadów.
Rola opakowań w gospodarce okrężnej
Gospodarka opakowaniami w przedsiębiorstwie stanowi podstawę gospodarki o obiegu zamkniętym. Opakowania to jeden z największych czynników przyczyniających się do nadprodukcji odpadów. Jednocześnie jest to element, w którym stosunkowo łatwo wprowadzić różnego rodzaju innowacje.
Jednym ze sposobów jest wykorzystywanie do produkcji opakowań materiałów pochodzących w stu procentach z recyklingu. Doskonałym przykładem może być papier ECO, pochodzący z recyklingu i posiadający certyfikat FSC®, co oznacza, że pochodzi on z lasów uprawianych w sposób przyjazny dla środowiska i odpowiedzialny pod względem społecznym.
W gospodarce opakowaniami ważne jest zarówno opakowanie samego produktu, jak i przygotowanie go do wysyłki. Tu bardzo istotnym elementem są naturalne, biodegradowalne wypełniacze do paczek, zdatne do wielorazowego użytku, które optymalizują łańcuch dostaw i ograniczają ilość produkowanych odpadów. Dotyczy to zarówno zwykłych wypełniaczy, jak i wypełniaczy termicznych, które w przeciwieństwie do tych wykonanych z tworzyw sztucznych są całkowicie przyjazne dla środowiska.
Zobacz również: Zmniejszanie śladu węglowego poprzez wysyłkę ekopaczek
Źródła:
* BioPlasticsnews: https://bioplasticsnews.com/2023/10/26/packaging-and-packaging-waste-regulation-ppwr-summary-free/# [dostęp: 31.01.24].